YANGIN SÖNDÜRÜCÜ HESAPLAMA VE KULLANIM REHBERİ
Yangından koruma yaklaşımında ideal yöntem, öncelikle korunan alanın yangın yükünü hesaplamak, sonrasında ise bu yangın yüküne göre uygun yangın sınıfı belirlemek (A, B vb.) ve uygun taşınabilir yangın söndürücülerin (YSC) aşağıdaki esaslara göre yerleştirilmesi olmalıdır. Yangın Yükü Hesabı (MJ/m²): Korunan hacimdeki yanıcı malzeme miktarı belirlenir ve birim alan başına ısı potansiyeli (mega joule cinsinden) hesaplanır. Yangın Sınıfı Belirleme: Alanın baskın yangın tehlikesine göre A sınıfı (katı maddeler), B sınıfı (yanıcı sıvılar) gibi sınıflandırılır. Ancak pratikte, bu detaylı yangın yükü hesapları genellikle yapılmamakta veya projelerde göz ardı edilmektedir. Bu durumda daha pratik bir yaklaşım benimsenebilir:
• Alanın kullanım amacına (ofis, depo, atölye vb.) ve risk profiline (düşük, orta, yüksek) göre
• Alan/metrekare esaslı pratik birim bazlı söndürücü yerleşimi yapılabilir.
Bu yöntem, Her zaman mükemmel doğru bir tasarım sağlamasa da hiç hesaplama yapmadan yapılan gelişi güzel yerleşimlere göre çok daha güvenli ve sistematik bir koruma sağlar.
1. BİNA RİSK GRUBUNUN BELİRLENMESİ
2. METREKAREYE GÖRE RİSK BİRİMİ HESAPLAMA
3. RATİNG DEĞERLERİ VE ANLAMLARI
4. RATİNG DEĞERLERİ VE SÖNDÜRÜCÜ SEÇİMİ
Rating Birimi Tanımı:
• A Sınıfı: 1A = 5 litre su eşdeğeri.
• B Sınıfı: 1B = 0.09 m² yanıcı sıvı alanı.
• C Sınıfı: Elektrik yangınları için uygunluk belirtir, kapasite vermez.
5. YANGIN SINIFLARI UYGUN SÖNDÜRÜCÜ TİPLERİ
6. GEREKLİ SÖNDÜRÜCÜ ADEDİ HESAPLANMASI
- Bina risk grubunuzu tespit ediniz.
- Metrekare ve risk grubuna göre ihtiyacınızı tespit edin.
- 2. Tabloda bulduğunuz değeri Rating tablosunda birime bölün.
Örnek Hesap:
• Alan: 400 m² iş yeri (Orta Risk)
• İhtiyaç: 36 birim
• Seçilen söndürücü: 6 kg KKT (21A-113B) 36 / 6 = 6 adet 6 kg yangın söndürücü gerekli.
7. YERLEŞTİRME KRİTERLERİ (TS EN 11602-1)
8. YERLEŞTİRME YÜKSEKLİKLERİ VE MONTAJ (TS EN 11602-1)
• En yukardaki yangın söndürücünün yer ile mesafesi 1,5 m’den daha fazla olmayan durumlarda, brüt ağırlığı 18 kg veya daha az olan yangın söndürücüler monte edilmelidir. • En yukardaki yangın söndürücünün yer ile mesafesi 1,0 m’den daha fazla olmayan durumlarda, brüt ağırlığı 18 kg veya daha az olan yangın söndürücüler (tekerlekli tipler hariç) monte edilmelidir.
• Yangın söndürücüler yangın sırasında kolayca erişilebilir ve acil olarak bulunabilecek açıkça görülen yerlerde bulundurulmalıdır. Bunlar tercihen alandan acil çıkışlarında dahil olduğu normal gezme yolu boyunca yerleştirilmelidir.
• Yere konulmuş ve askıya veya konsola monte edilmiş yangın söndürücülerin tabanları arasındaki açıklık 3 cm’den daha az olmamalıdır
• Söndürücüler:
o Görünür,
o Erişilebilir,
o Kolay ulaşılabilir yerlerde monte edilmelidir.
o Kapı arkası, dolap içi gibi erişimi zor yerlere monte edilmemelidir.
· Genelde bir söndürücü, 20 metre yarıçaplı bir alanı koruyacak şekilde yerleştirilir.
· BYKHY Taşınabilir söndürme cihazlarında söndürücünün duvara bağlantı asma halkası duvardan kolaylıkla alınabilecek şekilde yerleştirilir ve 4 kg’dan daha ağır ve 12 kg’dan hafif olan cihazların zeminden olan yüksekliği yaklaşık 90 cm’yi aşmayacak şekilde montaj yapılır. ( Bu standart ile çelişiyor)
· BYKHY Söndürme cihazlarına ulaşma mesafesi en fazla 25 m olur. ( Bu standart ile çelişiyor)
· Yüksek riskli alanlarda (örneğin yanıcı sıvı depoları) bu mesafe daha kısa tutulmalıdır.
· Yangın söndürücüler üzerine işaretlenmiş derecenin üstündeki sıcaklıklarda veya ısı kaynaklarından yüksek sıcaklığa maruz kalan yerlerde monte edilmemelidir.
· Yangın söndürücülerin dışarıya yerleştirilen kapalı dolapların içine monte edildiği veya yüksek sıcaklığa maruz kaldığı yerlerde; örneğin dolaplar, havalandırma boşlukları sağlanmalıdır.
· Amaçlanan yere monte edildiği veya yerleştirildiğinde, çalışma talimatları içerde veya dışarda erişimin rahat olabileceği yöne bakmalıdır.
9. RATİNG DEĞERLERİ, ÇALIŞMA SÜRELERİ VE DOLULUKLAR (TS 862 EN 3-7)
10. SON NOTLAR VE HATIRLATMALAR
• Söndürücüler, yangın riskinin yüksek olduğu bölgelere daha yoğun yerleştirilmelidir.
• Periyodik kontroller TS 862 EN 3-7 ve EN 11602-2 standartlarına uygun yapılmalıdır.
• Projelerde, rating değeri ve bina içi erişim kuralları mutlaka dikkate alınmalıdır.
• Kullanılacak söndürücülerin tipi, korunan malzemenin yangın sınıfına (A, B, C, D, F) uygun olmalıdır.
• Bir söndürücünün etkin koruma mesafesi, yangın sınıfına ve söndürücü tipine göre belirlenir.
• Önerilen minimum söndürücü sayısı, riskin büyüklüğüne ve yanıcı madde yoğunluğuna göre artırılabilir.
• Maksimum yürüme mesafesinde söndürücüye ulaşılmalıdır.
• A sınıfında: İki adet veya daha çok A dereceli söndürücü bir araya getirilerek gerekli A şartı sağlanabilir.
• B ve C sınıfında: 15 metreyi aşmayan hareket mesafesi kuralı uygulanır.
• F sınıfında: Mutfağın her bir m²'lik pişirme alanı için uygun 5F, 15F, 25F veya 75F dereceli söndürücü seçilmelidir.
• Kapı arkaları veya dolap içi gibi erişimi zor alanlara konulmamalıdır